Dyskopatia
Krótka charakterystyka
Dyskopatia jest to szeroko rozumiana choroba krążka międzykręgowego. Nasz kręgosłup składa się z kręgów. Kręgi posiadają trzony kręgów i te trzony połączone są krążkiem międzykręgowym. Krążek międzykręgowy składa się z kolei z jądra miażdżystego i pierścienia włóknistego. Jądro miażdżyste zawiera 90-70% wody, natomiast pierścień włóknisty 65-70%
wody [3]. Choroba dyskopatyczna jest bardzo różnie definiowana przez społeczeństwo. Dużo osób nazywają ją „wypadnięciem kręgu”, „wypadnięciem dysku” lub jakiegoś rodzaju przesunięciem w kręgosłupie.
Rys. 1. (źródło: https://www.mp.pl/cukrzyca/aktywnosc-fizyczna/105399,najczestsze-problemydotyczace-kregoslupa)
Podczas problemów dyskopatycznych w istocie za wiele się nie przesuwa i nie ma możliwości, aby krążek międzykręgowy wypadł z kręgosłupa. Niestety często w praktyce spotyka się, iż nawet specjaliści używają takiego niedokładnego, błędnego opisu powodując pewną dezinformację wśród swoich pacjentów. Jak pokazują badania przekonania pacjenta o swojej chorobie, co o niej myślą, jak ją postrzegają mają wpływ na proces leczenia [1, 2]. Dlatego też, już na samym początku, podczas pierwszego kontaktu z specjalistą, podczas poszukiwania
informacji o tym co nas boli, dlaczego, w jaki sposób itp. kreujemy swoje postrzeganie o własnej chorobie. Ma to wpływ na późniejszy proces leczenia, dlatego tak ważnym jest gdzie i od kogo zasięgamy informacji na temat naszych dolegliwości. Należy również zaznaczyć, że powyższa reguła odnosi się generalnie do procesu leczenia nie tylko w przebiegu dyskopatii.
Podział dyskopatii
Na potrzeby tego artykuły możemy dyskopatie (choroby krążka międzykręgowego) podzielić na dwa sposoby:
- Podział degeneracji krążka międzykręgowego
- Podział przepukliny krążka międzykręgowego
Na obrazku obok przedstawiono podział degeneracji krążka międzykręgowego. Najwyżej (Normal Disc) widzimy normalny krążek międzykręgowy. Proszę zwrócić uwagę, że krążek ten ma zachowaną wysokość, jest uwodniony i zapewne dobrze odżywiony. Krążek niżej (Degenerative Disc) ulega już uszkodzeniom. Pierścień włóknisty wygląda na osłabiony i zapewne jądro miażdżyste poprzez wzrost ciśnienia hydrostatycznego spowodowanego obciążeniem krążka [3] będzie prowokowało powstanie przepukliny, którą możemy z kolei zacząć obserwować piętro niżej gdzie pojawia się bulging krążka (Bulging Disc). Pierścień włóknisty ulega pod wpływem naporu jądra miażdżystego i zaczyna się odkształcać. Kolejny poziom prezentuje już przepuklinę (Herniated Disc) gdzie moglibyśmy opisać ją jako penetrację jądra miażdżystego w głąb pierścienia włóknistego. Przepuklinę tą będziemy mogli stopniować (jest to nasz drugi podział). Poziom niżej mamy do czynienia z dehydratacją krążka (Thinning Disc) czyli jego odwodnieniem co na pewno zachodzi także w przypadkach opisanych wyżej lecz na tym poziomie efekt ten jest wyraźnie zaznaczony w postaci przewężenia przestrzeni międzykręgowej. Na samym dole mamy zdegenerowany dysk, odwodniony z powstałą osteofitacją trzonu kręgu (Disc Degeneraton with Osteophyte formation).
Rys. 2. (źródło: https://www.pichefamilychiropractic.com/services/degenerative-discdisease/)
Natomiast podział przepukliny krążka międzykręgowego możemy przestawić następująco:
- Protruzja
Jest to uszkodzenie gdzie zachowana jest ciągłość zewnętrznych warstw pierścienia
włóknistego. Protruzja obejmuje mniej niż 50% obwodu krążka międzykręgowego [4].
Rys. 3. [4]
- Ekstruzja
Jest to penetracja jądra miażdżystego w głąb warstw pierścienia włóknistego gdzie dochodzi do jego uszkodzenia i materiał jądra wychodzi przez uszkodzone struktury go otaczające [4].
Rys. 4. [4]
- Sekwestracja
Jest to oddzielony fragment materiału krążka międzykręgowego. Oddzielony fragment jest nazywany sekwestrem. Sytuacja w której struktura krążka międzykręgowego tak mocno uwypukla się, że w konsekwencji powstaje „oderwanie” jej części i migracja co ukazuje zdjęcie
z rezonansu magnetycznego poniżej [4].
Rys. 5. [4]
Przyczyny dyskopatii
Rycina przedstawia niektóre przyczyny choroby dyskopatycznej.
Rys. 6. [7].
Przyczyny dyskopatii
Do objawów dyskopatycznych możemy zaliczyć ból kręgosłupa lub ból kręgosłupa z promieniowaniem do obszaru unerwionego. Dla przykładu: może występować ból kręgosłupa lędźwiowego z promieniowaniem, drętwieniem do nogi oraz problem z unoszeniem nogi, wchodzeniem po schodach. Ilość powyższym scenariuszy jest bardzo mnoga. Objawy zależą także od poziomu, gdzie występuje dyskopatia. Np. dyskopatii na poziomie L5-S1 (koniec kręgosłupa lędźwiowego) może powodować ból, drętwienie z tyłu nogi, problem z chodzeniem na piętach. Dyskopatia na poziomie C5-C6 (kręgosłup szyjny) może powodować drętwienie na poziomie barku, przodu ramienia oraz osłabienie siły m.dwugłowego ramienia (bicepsa). Są to tylko przykłady i często mogą się to okazać przykłady czysto teoretyczne. Do tego dochodzi inna, mnoga ilość objawów osobniczo zmienna. Np. inne bóle ciała, zawroty głowy, obniżone samopoczucie psychicznego i fizycznego, ból promieniujący na np. nogę, rękę podczas kaszlu, kichania, ruchu, ograniczenia ruchomości stawowych itp. Istotne jest natomiast kiedy i w jakich sytuacjach występuje ból. Krążek międzykręgowy odżywia się za pomocą dyfuzji-osmozy z sąsiadujących z nim naczyń krwionośnych oraz blaszek granicznych trzonów kręgu. Krążek międzykręgowy, nie posiada naczyń krwionośnych, dlatego jego fizjologia jest tak zdumiewająca i w niektórych przypadkach nie do końca jasna [5]. W związku z powyższym faktem dla odżywiania krążka istotne znaczenie będzie miał ruch, zmiany ciśnień hydrostatycznych w krążku pod wpływem stosowanych obciążeń. Stąd też choćby zmiana pozycji będzie wpływała na zmianę wysokości krążka międzykręgowego i jego odżywianie [6]. Idąc tym tropem bardzo istotne jest aby zrozumieć, że wynik rezonansu magnetycznego, który prezentuje dyskopatię nie oznacza, że pacjent musi mieć objawy. Dzieje się tak z tego powodu, iż do zaistnienia symptomów potrzebny jest stan zapalny. Dyskopatia może przebiegać bezobjawowo [7]. Należy pamiętać, iż jedną z cech stanu zapalnego jest obrzęk [8]. Ma to kolosalne znaczenie biorąc pod uwagę, iż krążek odżywia się poprzez zmianę ciśnień w samym krążku jak i w jego środowisku. Dlatego też, pacjenci z aktywną dyskopatią będą mieli ból z promieniowaniem wybudzający rano po przebudzeniu. Takiemu pacjentowi ruch będzie pomagał. Gdy rano wstanie będzie musiał „rozchodzić” dolegliwości. Ból u takiego pacjenta może też pojawiać się w długotrwałych pozycjach np. w pracy. Należy pamiętać, iż objawy zależne są także od stopnia zaawansowania dyskopatii. Powyższy opis pokazuje jak skomplikowany i mnogi w scenariusze jest obraz kliniczny pacjenta.
Leczenie dyskopatii
W związku iż resorpcja przepukliny krążka międzykręgowego jest możliwa i występuje na
poziomie około 66% [13] z założenia pacjent powinien w pierwszej kolejności rozważać
leczenie fizjoterapeutyczne. Jednym z sposobów które mogą okazać się skuteczne w leczeniu
dyskopatii jest leczenie manualne pacjenta [9, 10, 11, 12].
Przykład resorpcji przepukliny z poziomu L4-L5 u 67 letniej pacjentki, która skierowana została
na operację kręgosłupa ale odmówiła. Przez ten czas leczona była konserwatywnie.
Po 9 miesiącach po przez obraz MRI zaobserwowano następującą resorpcję przepukliny[14]:
Czerwonym kółkiem została zaznaczona przepuklina krążka międzykręgowego
Rys. 7. [14].
mgr Mateusz Małachowski
Bibliografia
1. Keith J. Petrie, Lana A. Jago and Daniel A. Devcich. , The role of illness perceptions in patients with medical conditions, Current Directions in Psychological, 2007
2. Keith J. Petrie and John Weinman. , Patients’ Perceptions of Their Illness: The Dynamo of Volition in Health Care, Current Directions in Psychological, 2012
3. Newell N. Little JP. Christou A. Adams MA. Adam CJ. Masouros SD. , Biomechanics of the human
intervertebral disc: A review of testing techniques and results, Journal of the Mechanical Behavior of Biomedical Materials, 2017
4. Radło P. Smętkowski A. Tęsiorowski M. , Polskie mianownictwo choroby dyskowej lędźwiowego odcinka kręgosłupa, Przegląd Lekarski, 2014
5. Urban JP. Smith S. Fairbank JC. , Nutrition of the intervertebral disc, Spine, 2004
6. Belavy D. Quittner M. Ling Y. Rantalainen T. Connell D. , Cervical and thoracic intervertebral disc hydration increases with recumbency: A study in 101 healthy volunteers, The spine journal: official journal of the North American Spine Society, 2017
7. Boisson M. Lefevre-Colan MM. Rannou F. Nguyen C. , Active discopathy: a clinical reality, RMD Open, 2018
8. Wytyczne: Institute for Quality and Efficiency in Health Care: What is an inflammation?, 2018
9. Mitchell UH. Heigeson K. Mintken P., Physiological effects of physical therapy interventions on lumbar intervertebral discs: A systematic review, Physiother Theory Pract., 2018
10. Wong JJ. Cote P. Sutton DA. Randhawa K. Yu H. Varatharajan S. Goldgrub R. Nordin M. Gross DP. Kambajn HM. Carroll LJ. Stern PJ. Ameis A. Southerst D. Mior S. Stupar M. Varatharajan T. Taylor-Vaiser A., Clinical practice guidelines for the noninvasive management of low back pain: A systematic review by the Ontario Protocol for Traffic Injury Management (OPTIMa) Collaboration, European Pain Federation 2017
11. Boyles R. Toy P. Mellon J Jr. Hayes M. Hammer B., Effectiveness of manual physical therapy in the treatment of cervical radiculopathy: a systematic review, The Journal of manual & manipulative therapy 2011
12. Lopez-Diaz JV. Arias-Buria JL. Lopez-Gordo E. Lopez Gordo S. Oyarzun AP., Effectiveness of continuous vertebral resonant oscillation using the POLD method in the treatment of lumbar disc hernia. A randomized controlled pilot study, Manual therapy 2015
13. Ming Zhong , Jin-Tao Liu , Hong Jiang , Wen Mo , Peng-Fei Yu , Xiao-Chun Li , Rui Rui Xue, Incidence of Spontaneous Resorption of Lumbar Disc Herniation: A Meta-Analysis, Pain Physician 2017
14. S. G. Kim, Joo-Chul Yang, Tae Wan Kim, K. Park, Spontaneous Regression of Extruded Lumbar Disc Herniation: Three Cases Report, Korean Journal of Spine 2013
CO LECZYMY?
- Bóle pleców
- Dyskopatie
- Dolegliwości bólowe kończyn
- Choroby zawodowe: łokieć tenisisty, golfisty, cieśń nadgarstk
- Przeciążenia, naderwania, tendinopatie
- Stany po: rekonstrukcjach więzadłowych, złamaniach
- Zawroty i bóle głowy
- Szumy uszne
- Wady postawy
- Dolegliwości bólowe kobiet w ciąży
- Stany po: rekonstrukcjach więzadłowych, złamaniach
- Choroby zwyrodnieniowe, RZS, ZZSK
- Haluksy
- Ostrogi piętowe