Blizny w obrębie skóry są nieodłącznym elementem procesu gojenia się tkanek po urazach, zabiegach chirurgicznych czy trądziku.

Choć często postrzegane są jedynie jako defekt estetyczny, mogą mieć także istotne znaczenie kliniczne i w niektórych przypadkach mogą prowadzić do powikłań zdrowotnych, takich jak:

Ograniczenie ruchomości – blizny w okolicach stawów mogą powodować przykurcze i utrudniać codzienne funkcjonowanie.
Ból i nadwrażliwość – zwłaszcza w przypadku blizn keloidowych i przerostowych, które mogą być źródłem przewlekłego dyskomfortu.
Wpływ na zdrowie psychiczne – widoczne blizny, szczególnie na twarzy, mogą powodować obniżenie samooceny i problemy natury emocjonalnej.

Blizna (łac. cicatrix) to zmiana skórna powstająca w wyniku procesu gojenia się rany, podczas którego uszkodzona skóra zostaje zastąpiona przez tkankę łączną włóknistą.

Gojenie się blizn, podobnie jak proces gojenia się wszystkich ran, można podzielić na trzy główne fazy:

Faza zapalna: rozpoczyna się bezpośrednio po urazie i jest odpowiedzią organizmu na uszkodzenie tkanki. W tej fazie pojawia się obrzęk, zaczerwienienie, ból oraz zostają aktywowane komórki zapalne, które pomagają w eliminacji patogenów oraz usuwaniu martwych komórek.

Trwa zazwyczaj od kilku godzin do kilku dni.

Faza proliferacji: w tym czasie dochodzi do odbudowy tkanek i w miejscu rany dochodzi do formowania się nowej tanki łącznej złożonej z kolagenu typu 3 oraz naczyń krwionośnych. Proces ten prowadzi do powstania świeżej blizny, która początkowo może być różowa lub czerwona. Jest to również czas regeneracyjny, co oznacza że blizna zaczyna się rozciągać
i dojrzewać.

Trwa od kliku dni do kilku tygodni.

Faza remodelingu: w tym czasie, początkowo chaotycznie/nieliniowo uformowane włókna kolagenu typu 3, które miały za zadanie w jak najszybszym czasie zamknąć ranę, zaczynają reorganizować się pod wpływem funkcji w typ 1 kolagenu, który to dominuje w skórze.

W tym czasie blizna zazwyczaj staje się bardziej elastyczna, mniej widoczna, oraz ulega wypłaszczeniu.

Trwa zazwyczaj od kilku miesięcy do kilku lat.

Warto wspomnieć, że proces gojenia się blizn może różnic się w zależności od wielu czynników, takich jak:

rodzaj rany
miejsce na ciele
indywidualne cechy organizmu
sposób pielęgnacji rany
dieta, aktywność fizyczna i inne

Klasyfikacje blizn dokonuje się na podstawie ich wyglądu, struktury oraz procesu gojenia.
Do najczęściej występujących, patologicznych typów blizn należą:

Blizny hipertroficzne ( przerostowe): Są to wypukłe, początkowo czerwone blizny, które nie przekraczają granic pierwotnej rany. Powstają w wyniku nadmiernej produkcji kolagenu podczas gojenia.
Bliznowce (keloidy): Charakteryzują się nadmiernym rozrostem tkanki bliznowatej, przekraczającym obszar pierwotnej rany. Mogą powodować dyskomfort, świąd, a nawet ból.
Blizny atroficzne (zanikowe): Powstają, gdy podczas gojenia, organizm nie produkuje wystarczającej ilości tkanki łącznej. Bardzo często, na tle niefizjologicznie toczącego się stanu zapalnego dochodzi do utraty kolagenu i zstąpienia blizny, powodując wgłębienie w skórze. Często są wynikiem przebytych chorób wirusowych np. ospy wietrznej.

Podtypy blizn wymienionych wyżej to m.in.:

Blizny przykurczowe: Zazwyczaj wynikają z oparzeń. Powodują zaciągnięcie skóry, co może ograniczać ruchomość stawów i prowadzić do deformacji.
Blizny potrądzikowe: Mogą być zarówno zanikowe, jak i przerostowe, w zależności od reakcji skóry na proces zapalny towarzyszący trądzikowi.
Striae (rozstępy): to blizny, które pojawiają się w wyniku nagłej zmiany objętości ciała,
na przykład podczas ciąży, szybkiego przyrostu masy ciała lub intensywnego treningu.

Należy dodać, że podobnie jak proces gojenia, tak samo klasyfikacja blizn może również obejmować czynniki takie jak ich lokalizacja, przyczyny powstania (np. pooperacyjne, pourazowe, po oparzeniach) oraz subiektywne odczucia pacjenta (np. ból, dyskomfort).

W praktyce medycznej ważne jest, aby odpowiednio ocenić rodzaj blizny, aby zaplanować skuteczne leczenie, które może obejmować zabiegi chirurgiczne, terapie laserowe, stosowanie silikonu, iniekcje kortykosteroidowe, a także zabiegi dermatochirurgiczne.

Istotne miejsce wśród zabiegów używanych w terapii blizn zajmuje nowoczesna metoda, polegająca na mikronakłuwaniu skóry w celu stymulacji naturalnych procesów regeneracyjnych zwana mikropunturą. Dzięki niej dochodzi do przebudowy tkanki bliznowatej i rekonstrukcji skóry, co prowadzi do spłycenia i zmniejszenia widoczności blizny.

Mikropunktura w leczeniu blizn, znana również jako mikronakłuwanie czy dermopunktura, to innowacyjna metoda redukcji blizn, która zyskuje coraz większą popularność. Polega na precyzyjnym nakłuwaniu skóry za pomoc jednorazowej, cienkiej igły lub modułu igieł tzw. kartridża. Nakłucia powodują mikrourazy w skórze wywołując kontrolowany stan zapalny, co stymuluje fibroblasty do produkcji nowego kolagenu i elastyny. Proces ten prowadzi do przebudowy tkanki bliznowatej, poprawy jej elastyczności oraz zmniejszenia widoczności blizny. Dodatkowo mikropunktura może poprawić ukrwienie obszaru zabiegowego, co sprzyja lepszemu odżywieniu
i regeneracji skóry.

Stosowana natomiast w bardzo powierzchownej strefie, w której zlokalizowane są białka typu melanina czy keratyna wpływa korzystnie na leczenie przebarwień czy odbarwień skóry jak np.
w bielactwie.

Wśród zalet mikropunktury należy wymienić:

Mała inwazyjność: Zabieg nie wymaga głębokiej ingerencji w tkanki, co minimalizuje ryzyko powikłań.
Krótki czas rekonwalescencji: Pacjenci szybko wracają do codziennych aktywności.
Wszechstronność: Skuteczna w leczeniu różnych typów blizn, w tym potrądzikowych, pooperacyjnych czy rozstępów.
Naturalne efekty: Poprawa wyglądu blizny następuje stopniowo, co daje naturalny efekt estetyczny.

Postępowaniem uzupełniającym w leczeniu każdej blizny powinien być instruktaż pacjenta odnośnie pielęgnacji pozabiegowej blizny oraz dobranie odpowiednich preparatów kosmetycznych, utrzymujących prawidłowe nawilżenie skóry.

W przypadku blizn ograniczających ruchomość stawów, wskazana jest również pomoc w ocenie
i terapii doświadczonego fizjoterapeuty lub osteopaty.

Podsumowując, blizny są naturalnym elementem procesu gojenia się skóry, ale ich wygląd i skutki mogą być różne w zależności od wielu czynników. Współczesna medycyna oferuje szereg metod redukcji blizn, wśród których coraz większą popularność zdobywa mikropunktura. Dzięki swoim właściwościom regeneracyjnym stanowi skuteczną i bezpieczną metodę poprawy wyglądu
i elastyczności skóry. Znaczenie kliniczne blizn sprawia, że ich leczenie powinno być dostosowane indywidualnie do pacjenta, z uwzględnieniem zarówno aspektów estetycznych, jak i funkcjonalnych.